Op dinsdag 13 maart jl. waren we te gast bij de gemeente Meppel voor een bijeenkomst inzake het vervallen van de Wro actualiseringsplicht. Met zo’n 30 aanwezigen blikken wij terug op een druk bezochte en geslaagde bijeenkomst. Met dank aan Arie Duindam, senior adviseur en product owner bij het Kadaster, voor het opstellen en beschikbaar stellen, delen wij met u zijn samenvatting van deze middag.

Aanleiding voor de themabijeenkomst Vervallen Wro actualiseringsplicht is een actuele wetswijziging: Tot nu toe moeten bestemmingsplannen iedere 10 jaar geactualiseerd worden (= opnieuw vastgesteld). Deze plicht komt te vervallen, met als reden dat gemeenten dan tijd vrij zouden kunnen maken voor de opbouw van het omgevingsplan in plaats van bezig te blijven met bestemmingsplanprocedures. Deze wetswijziging is met name vanuit de VNG bedongen.

Tijdens de bijeenkomst zijn drie inleidingen gegeven:

1) Gemeente Meppel (Jan Cas Smit):
Ondanks vervallen van de actualisatieplicht blijft het actualiseren zelf relevant. Je doet dat meer voor jezelf en voor het op orde brengen van je eigen kaders, in aanloop naar de Omgevingswet, maar ook meer algemeen. De huidige RO Standaarden blijven daarmee zeer actueel voor Meppel. De wetswijziging maakt nauwelijks verschil. Zijn advies in aanloop naar de Omgevingswet: stel een handboek omgevingsplan op, net als het huidige handboek bestemmingsplan dat veel gemeenten hanteren.

2) Gemeente Bronckhorst (Patrick Roes):
Het opschorten van de actualisatieplicht heeft geen betekenis voor het eigen proces. Inmiddels is er al veel geactualiseerd, juist in aanloop naar de Omgevingswet. De gemeente heeft eigenlijk nog maar twee “hoofdplannen” (stedelijk gebied en buitengebied), die door middel van veegplannen worden geactualiseerd bij ruimtelijke ontwikkelingen. Bronckhorst zet in op compleetheid van de planvoorraad, dus de papieren plannen worden gescand en op die manier ontsloten (PRPCP2008).

3) Geonovum (Lilian Waaijman):
Lilian zette de feiten op een rij: de actualisatieplicht is opgeschort voor plannen die digitaal raadpleegbaar zijn op ruimtelijkeplannen.nl. Het geldt zowel voor IMRO2008/2012 plannen als voor IMRO2006 plannen en PRPCP2008 plannen (plancontour + PDF). Met name over de laatste vorm ontstaat wat discussie. Sommige gemeenten kiezen er voor om deze gescande plannen beschikbaar te stellen, ten eerste voor het eigen overzicht en de raadpleegbaarheid, ten tweede voor de dienstverlening. Andere gemeenten doen het juist niet, omdat het ook verwarrend kan zijn. Als een papieren plan nog maar op een klein stuk van het grondgebied vigeert (omdat de rest van het plan is vervangen door nieuwe bestemmingsplannen), dan laat het gescande plan toch het geheel zien, omdat je alleen een scan hebt van het oorspronkelijk vastgestelde plan. Dat is vaak verwarrend voor inwoners en om die reden kiezen gemeenten er soms voor om in deze gevallen liever de inwoner aan de balie te helpen. Andere gemeenten kiezen toch juist voor ontsluiting, omdat je dan beter ingelichte inwoners aan de balie krijgt. Een zelfde discussie speelt bij het geconsolideerde plan. Sommige gemeenten stellen die alleen intern beschikbaar, maar niet op Ruimtelijkeplannen.nl, omdat het weer een extra “kaartlaag” is die verwarrend kan zijn: welke moet ik nu hebben?

Vervolgens werd in drie groepen gediscussieerd over de wetswijziging en de impact op de eigen organisatie en richting Omgevingswet. Daar kwam al snel naar voren dat het vervallen van de actualisatieplicht in de meeste gevallen welkom is, maar niet om de reden die IenM voorstaat. Slechts één gemeente geeft aan dat ze een tweetal actualisatieprocedures niet start vanwege deze wetswijziging, de overige gemeente geven aan dat het vooral handig is, omdat er anders een probleem zou ontstaan met een MER in een concreet geval of dat het lokale politieke problemen oplost in een ander geval. Met name ook bij fusiegemeenten is het actualiseren c.q. harmoniseren en digitaliseren hard nodig voor het eigen beleid. Het vrijmaken van mensen om te werken aan het omgevingsplan lijkt niet echt een argument: die mensen waren er namelijk toch al niet, er wordt juist ingehuurd. Verder komt in de discussie sterk naar voren dat het publiceren van gescande plannen na afschaffen van de actualisatieplicht zeker wel zal toenemen, omdat gemeenten nu soms echt veel leges mislopen door verouderde plannen.

Al met al lijkt het effect van de maatregel als volgt:

• Actualisatie gaat in de meeste gevallen gewoon door, hetzij om de eigen kaders op orde te brengen/houden, hetzij als voorbereiding op de Omgevingswet.
• Waar opschorting actualisatie wel een rol speelt, wordt het voornamelijk gebruikt om problemen vooruit te schuiven.
• Voor Ruimtelijkeplannen.nl en de overbruggingsfunctie van het Informatiehuis Ruimte maakt de maatregel weinig verschil.

Is uw interesse gewekt? De presentaties vindt u op de website bij de downloads