Aftelkalender Motivatie

Geo en locaties in het omgevingsplan

Door: Fokke Plantinga en Lilian Waaijman (Rho adviseurs)
Mede namens de (geo)adviseurs van Antea Group, BRO, BügelHajema Adviseurs en KuiperCompagnons

We zien het vaak, omgevingsplantrajecten waarbij de focus vooral ligt op het maken van regels.  Maar, waar is de CAD/GIS adviseur? Hebben we die input niet nodig? Kan dat later nog wel….? En als dat wel nodig is, waarom dan? In dit artikel nemen we (de geospecialisten van de verschillende adviesbureaus) jullie mee in onze ontdekkingsreis en willen we laten zien dat een locatie meer is dan het vlak waar de regel geldt.

Door op ‘de juiste manier’ gebruik te maken van de bouwstenen ‘regels’, ‘locaties’ en ‘annotaties’ zorgen we voor een goede werkbare, raadpleegbare, uitbreidbare en beheerbare regeling van het omgevingsplan. Maar wat is dan ‘de juiste manier’? Dat is de ontdekkingsreis die we maken en dat doen wij samen met alle disciplines (juridisch, planologisch en met de geo-adviseur).

Voor het maken van locaties en de relatie met het annoteren binnen het omgevingsplan, kan iedereen eigen keuzes maken binnen de randvoorwaarden vanuit de STOP/TPOD-standaarden. Wij willen graag onze keuzes en ervaringen delen met de leden van Provero. We hopen dat dit artikel iedereen kan helpen om net weer een stapje verder te komen. De aanbevelingen in dit artikel zijn op basis van persoonlijke ervaringen en betreffen geen landelijk advies of richtlijn.

Waarom is de locatie zo belangrijk en waar zorgt de locatie voor?
De locatie zorgt voor:

• juridische borging, waar geldt de juridische regeling, inclusief eventuele normwaarden (Standaard Officiële OverheidsPublicaties – STOP);
• werking binnen het stelsel, klik op de kaart (InformatieModel OmgevingsWet – IMOW);
• voor het aanbieden van de juiste vragenbomen en formulieren in het loket (Standaard voor Toepasbare Regels – STTR).

Het gebruik van de locatie en de locatiegroep
Een locatie is een object dat bestaat uit:

• een noemer (naam);
• geometrie/gebied (punt, lijn of vlak).

Hoewel het een ieder vrij staat om gebruik te maken van alle geometrietypen, hanteren we voor documenten met regels het uitgangspunt om gebruik te maken van vlakken. Echter, er zijn situaties waarbij hiervan afgeweken zal worden. Bijvoorbeeld bij het aangeven van het geluidsproductieplafond (punt) en het gebruik van gevellijnen (lijn).

Een locatiegroep is een groep van locaties/gebieden, (vlakken /lijnen/punten) met een eigen noemer/naam. Onze aanbeveling is om zoveel mogelijk gebruik te maken van een locatiegroep in plaats van van een losse locatie. Ook wanneer het maar om één gebied gaat. Bij een enkel softwarepakket heeft de leverancier deze keuze al voor de gebruiker gemaakt en wordt er bij het maken van een locatie al automatisch een locatiegroep aangemaakt. Bij andere pakketten kun je zelf de keuze maken of je gebruik maakt van locatiegroepen.

Waarom is het gebruik van locatiegroepen naar onze mening handiger?
Voor zover wij nu kunnen overzien, maakt het gebruik van locatiegroepen het omgevingsplan beter werkbaar, aanpasbaar en beheerbaar. Wijzigingen kunnen eenvoudiger worden doorgevoerd en het is eenvoudiger om een gebied aan een locatiegroep toe te voegen of te verwijderen, zonder dat alle andere gebieden binnen de locatiegroep wijzigen.

Meervoudig gebruik van locaties, wanneer wel en wanneer niet?
Denk goed na voordat je een locatie aan meerdere regels koppelt. Wanneer je dit doet, moet ook echt altijd hetzelfde gebied worden bedoeld. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Dit komt vaak voor bij regels die gekoppeld zijn aan het ambtsgebied van de gemeente. Als het ambtsgebied wijzigt, is het vaak logisch dat de regels die gelden voor de hele gemeente allemaal hierop aangepast worden.

Maar in heel veel gevallen wil je dit juist niet. Soms kan een regel op dit moment nog dezelfde locatie hebben als een andere regel, maar hoeft dit in de toekomst niet altijd zo te zijn. Het gevolg zou dan kunnen zijn, dat wanneer de geo van de locatie wordt aangepast ten behoeve van regeltekst 1, ook de locatie van een andere regeltekst wordt aangepast, zonder dat je het in de gaten hebt.

Namen/noemers van locatie
Om ervoor te zorgen dat de locaties van het omgevingsplan, ook voor de toekomst, werkbaar, beheerbaar en uitbreidbaar zijn, is het verstandig om een systeem vast te leggen met betrekking tot het geven van noemers/namen aan locaties. Dit kan worden vastgelegd in een gemeentelijk handboek, zodat voor zowel de interne organisatie, maar ook voor externen, helder is hoe noemers van locaties worden vorm gegeven.

Een locatie is meestal meer dan alleen een locatie van de regeltekst, maar tevens een annotatie. We maken hier onderscheid in drie typen. Hoe je met de geo en de noemers/namen van deze locaties en annotaties om kan gaan, is onderstaand, per type, opgenomen.

• Het aanwijzen van gebieden met een ‘gebiedsaanwijzing’

Voorbeelden van gebiedsaanwijzingen zijn bijvoorbeeld de aanwijzingen die voorkomen uit de instructieregels van het rijk en de provincie zoals:

• Aandachtsgebieden;
• Geperkingengebieden;
• gemeentelijke monumenten.

Ook is het, afhankelijk van de gekozen structuur van het omgevingsplan, mogelijk om gebiedstype op te nemen. (woongebied, centrumgebied…)
Al deze gebiedsaanwijzingen worden meestal al in andere stukken al benoemd. Probeer voor de naamgeving dan ook zoveel mogelijk aan te sluiten bij de benamingen, zoals al gebruikt in bijvoorbeeld het BKL, de omgevingsverordening van de provincie of bijvoorbeeld de omgevingsvisie.

• ‘Omgevingsnormen’ vastleggen op een specifieke locatie

Voor het vastleggen van de noemer van de locatie ten behoeve van de omgevingsnormen, is het advies om aan te sluiten bij de naam van de omgevingsnorm zelf, zoals: ‘maximum bouwhoogte hoofdgebouw’ of ‘maximum aantal woningen’. Voer deze keuzes ook consequent door. Dit geldt ook voor de schrijfwijze, denk daarbij aan het gebruik van ‘maximum’ of ‘maximale’’, maar ook of je de namen van locaties en annotaties consequent met hoofdletter of kleine letters aanmaakt.

• Het regelen van ‘activiteiten’

Geef de activiteit en de bijbehorende activiteit-locatie een naam die past bij de activiteit die je regelt in de regeltekst. Hou er rekening mee dat een activiteit kan voorkomen met verschillende ‘regelkwalificaties’

Voorbeeld activiteit:
activiteit = ‘bijbehorend bouwwerk bouwen’

De noemers van locaties zijn dan bijvoorbeeld:
‘bijbehorend bouwwerk bouwen – toegestaan’
‘bijbehorend bouwwerk bouwen – vergunningsplicht’
Etc.

Daarnaast kan het zo zijn, dat je een nadere kwalificatie mee wilt geven, bijvoorbeeld of een bepaalde (gebruiks)activiteit is toegestaan op de begane grond en vergunningsplichtig op de verdieping

Voorbeeld activiteit:
Activiteit = detailhandelsactiviteit

De noemers van locaties zijn dan bijvoorbeeld:
‘detailhandelsactiviteit – begane grond – toegestaan’
‘detailhandelsactiviteit – verdieping – vergunningplicht’
….

De opzet voor noemers van activiteit-locaties zou dus kunnen zijn:
<activiteit> – <eventuele specificatie> – <regelkwalificatie>

Dit zijn voorbeelden waarmee we aan willen geven dat het gaat om het vastleggen van een systematiek, welke systematiek dan ook. En dat je hierover afspraken maakt en het vastlegt in bijvoorbeeld een handboek.

Tot slot:
Het zou toch eeuwig zonde zijn als er goede juridische regels zijn, maar de koppeling met de locaties onmogelijk blijkt, de weergave bij de viewer ‘regels op de kaart’ niet praktisch en de toepasbare regels niet te maken!

Advies
Zorg dat je met alle disciplines aan tafel zit, ieder vanuit je eigen adviesrol input levert en zo met elkaar keuzes maakt. We hopen dat dit je weer een stap verder helpt en in ieder geval inspireert tot multidisciplinair samenwerken.